كارخانه و شركتي كه محصول توليد مي‌كند در نهايت با فروش آن به سود مي‌رسد. براي اين‌كه كالايي در كارخانه توليد شود فرايندهاي مختلفي بايد روي آن صورت گيرد. به مسير و روندي كه در طي آن در كارخانه كالايي به توليد نهايي مي‌رسد؛ خط توليد گفته مي‌شود.

با توجه به تاثير مستقيمي كه اين فرايند بر روي سود و زبان نهايي دارد؛ بايد به دقت مديريت اين بخش صورت گيرد. در اين مقاله قصد داريم شما را با مديريت خط توليد كارخانه آشنا كنيم.

خط توليد چيست؟

خط توليد در واقع مسيري است كه در طي آن مواد اوليه به كالاي نهايي تبديل مي‌شوند. با توجه به نحوه فعاليت كارخانه، خط توليد نيز در جزئيات خود تفاوت‌هايي خواهد داشت. در خط توليد صرفا توليد كالا صورت نمي‌گيرد و ممكن است مونتاژ و سرهم بندي در كارخانه‌اي به اين منظور صورت گيرد. مرحله بسته بندي و آماده كردن براي فروش و مرحله نهايي هم جزو اقدامات لازم در خط توليد به حساب مي‌آيند.

وجود برنامه ريزي دقيق در مديريت خط توليد كارخانه مي‌تواند بر روي روند كلي كاري تاثير گذار باشد. با توجه به همه اين موارد وجود مديريتي درست در خط توليد كارخانه يك امر اجتناب ناپذير و الزامي است.

انواع خطوط توليد

به منظور انجام درست مديريت خط توليد كارخانه، بايد در ابتدا با انواع خطوط توليد آشنا شويد. با توجه به عملكرد و فعاليت كارخانه و واحد توليدي، مي‌توان انواع خط توليد را در 5 دسته زير طبقه بندي كرد:

·        خط توليد تكراري

در خط توليد تكراري توليد محصولات تكراري و يا محصولاتي با شباهت بالا به هم رخ مي‌دهد. سرعت توليد اين محصولات بسيار بالاست و در تمامي روزهاي هفته، اين خط توليد مشغول به كار مي‌باشد. عمده مديريتي كه در خط توليد تكراري مد نظر است مربوط به بررسي عملكرد دستگاه‌ها و ربات‌ها مي‌شود. محصول نهايي كه در اين خط توليد حاصل مي‌شود معمولا تقاضاي ثابتي است كه مشتريان در زماني طولاني دارند.

·        خط توليد مجزا

خط توليد مجزا وجه تشابه زيادي با خط توليد تكراري دارد. اصلي‌ترين تفاوت بين اين دو خط توليد به محصول نهايي بر مي‌گردد. در خط توليد مجزا محصولات توليد شده متفاوت از هم هستند.

·        خط توليد پيوسته

خط توليد پيوسته همان‌طور كه از اسمش پيداست به طور پيوسته در طول هفته محصولاتي توليد مي‌كند. تفاوت اين نوع خط توليد با خط توليد تكراري در مواد اوليه است. مواد اوليه خط توليد پيوسته اغلب مايع، آبكي و گاز مي‌باشند. مديريت خط توليد كارخانه به طور مجزا اغلب در كارخانه‌هاي داروسازي رخ مي‌دهد.

·        خط توليد انبوه

خط توليد انبوه نيز حجم بالايي از محصولات را توليد مي‌كند. مديريت خط توليد كارخانه از نوع انبوه كاملا بستگي به نياز بازار و مشتري دارد. براي مثال حالتي پيش مي‌آيد كه كارخانه توانايي توليد انواع مختلف مربا را دارد؛ ولي مشتري صرفا يك نوع مربا سيب را سفارش داده‌است.

در چنين شرايطي صرفا يك نوع محصول در تعداد بالا توليد مي‎شود. بعد از اتمام توليد هم خط توليد پاكسازي و خاموش مي‌شود تا زماني كه دوباره سفارش توليد باشد.

·        خط توليد كارگاهي

خط توليد كارگاهي، به حالتي گفته مي‌شود كه در آن توليد محصولات سفارشي صورت مي‌گيرد. با توجه به اين موضوع به طور معمول سرعت در چنين خط توليدهايي پايين است. مديريت خط توليد كارخانه در اين شرايط به بررسي كار هر يك از افراد و رساندن محصول به مرحله بعد خلاصه مي‌شود.

نحوه راه اندازي خط توليد جديد

براي اين‌كه بتوان بهترين استفاده را از خط توليد در كارخانه برد، بايد از همان مراحل ابتدايي برنامه ريزي‌هاي لازم را انجام داد. اقدامات زير در راه اندازي خط توليد جديد كارخانه مورد نياز هستند:

• طراحي و برنامه ريزي هاي اوليه
• در نظر گرفتن فضاي فيزيكي مورد نياز و فراهم كردن آن
• خريداري و تجهيز تمامي دستگاه‌هاي مورد نياز
• ارائه طرح توجيهي
• مشخص كردن اهداف و نتايج احداث خط توليد جديد
• ايجاد ايستگاه‌هاي كوچك در هر بخش
• استخدام و تقسيم كاري نيروي انساني مورد نياز
• تخمين دقيق سود و زيان حاصل از اين كار

بررسي هزينه‌ها در اين مرحله يكي از مهم‌ترين اقداماتي است كه بايد به دقت انجام شود. در واقع با در نظر گرفتن مخارج و در نهايت درآمدي كه از تاسيس خط توليد جديد در كارخانه برآورد مي‌شود. در اين حالت بحث بهاي تمام شده پيش مي‌آيد كه نقش مهمي در قيمت گذاري كالا ايفا مي‌كند.

با محاسبه دقيق تمامي هزينه‌ها مي‌توان بهاي تمام شده هر كالا و خدمت را به طور جداگانه در نظر گرفت. در نظر گرفتن بهاي تمام شده در مديريت خط توليد كارخانه نقش مهمي ايفا مي‌كند. شما از روي سودي كه در نهايت از فروش به دست مي‌آيد؛ مي‌توانيد تعداد نيروي انساني و حقوق هر يك را معين كنيد.

اهميت وجود خط توليد كارخانه

خط توليد از مهم‌ترين مراحلي است كه بايد در هر كارخانه و شركت توليدي طراحي شود. وجود خط توليد مزاياي مختلفي دارد و به عنوان پل ارتباطي بين بخش‌هاي مختلف هر كارخانه محسوب مي‌شود. از دلايل اهميت وجود خط توليد كارخانه مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

• افزايش سوددهي كارخانه
• افزايش ميزان توليدات و توليد در حجم انبوه
• امكان تخمين و براورد درست از ميزان توليدات حتي در مرحله طراحي خط توليد
• افزايش ارتباطات صحيح بين افراد مشغول به كار در بخش‌هاي مختلف
• افزايش بازدهي و كارايي دستگاه‌هاي مختلف
• صرفه جويي در هزينه‌ها و اطلاع يافتن سريع از وجود خرابي در دستگاه‌ها
• توزيع اصولي نيروي انساني در بخش‌هاي مختلف
• امكان استفاده از جديدترين متد هاي و دستگاه‌هاي به روز دنيا

نحوه مديريت خط توليد كارخانه

مسئوليت مديريت خط توليد كارخانه بر عهده مدير توليد است. مدير توليد نقش نظارت بر فرايند توليد را در كارخانه ايفا مي‌كند. اين شخص تمامي هماهنگي‌ها و برنامه ريزي‌ها قبل و در حين توليد كالا انجام مي‌دهد؛ هم‌چنين به مشكلات احتمالي نيز رسيدگي مي‌كند. نتيجه فعاليت‎هاي مدير توليد بايد به اين صورت باشد كه خط توليد با حداقل مشكل به فعاليت خود ادامه دهد.

اين كار مسئوليتي دشوار است كه براي ساده‌تر كردن آن مي‌توان از نرم افزارهاي مختلف مالي استفاده كرد. نرم افزار مالي انجام وظايف را براي مدير توليد راحت‌تر ميكند؛ هم‌چنين دقت كار را بالاتر مي‌برد.

سخن پاياني

مديريت خط توليد در كارخانه يكي از وظايف خطير و مهم است. در دست داشتن آمار و اطلاعات به منظور مديريت درست آن از اهميت زيادي برخوردار مي‌باشد. استفاده از نرم افزارهاي مالي و حسابداري صدگان مي‌تواند فرايند مديريتي خط توليد را آسان‌تر كند.

منبع